Als je me 15 jaar geleden had verteld dat mensen nu online leren zingen, zittend voor een scherm, dan zou ik niet gelachen hebben. ‘Want het is gewoon niet grappig’. Ik zou verbijsterd zijn geweest. Je moet toch naar iemand toe gaan en persoonlijk les krijgen? Zo leren mensen dingen.Tegenwoordig heb je een massa online zangtutorials en cursussen. Maar zijn ze goed? En kunnen we onszelf toevertrouwen aan deze manier van leren als het gaat om onze stem?
Toen een voormalig student online om hulp vroeg
Soms is er geen andere optie voorhanden. Mijn voormalige student Nick stuurde me een bericht op Facebook messenger, nadat ik al verhuisd was naar Amsterdam. Ik had hem al een tijd geen les meer kunnen geven:
Dit schreef hij 40 minuten voordat hij het podium op moest. Een zwaar geval van oprispingen zorgde voor pijn elke keer als hij slikte. Hij was bijna in paniek. Nu kon ik drie dingen doen:
- Hem teleurstellen, met als argument dat ik alleen geloof in lesgeven in het echte leven, en dat online geen zin heeft voor stemles.
- Een bericht terugschrijven met een paar oefeningen en hem succes wensen.
- Een minuut of 10 met hem Skypen en samen bepalen wat er aan de hand is, hem spieren te laten ontspannen die voor het probleem zorgen, en dit voor te doen.
Ik koos voor optie 3.
Online als natuurlijk beginpunt voor zangles
Nick had een noodgeval. Maar ook in normale situaties kiezen mensen tegenwoordig als eerste vaak voor online.
We steken soms de draak met millennials, omdat ze lui zouden zijn en op zoek naar snelle bevrediging. Maar jonge mensen zijn net zo leergierig als vroeger. Ze gaan alleen eerst op zoek online.
Op reddit.com kwam ik veel mensen tegen die hun eerste stappen zetten op zanggebied:
- “I’m interested in learning singing but I’m not too sure where to start”
- “I’d like to expand my lower note range. What are some good exercises to get there?”
- “How to be less emotional in singing?”
Het komt misschien over als mensen die de weg naar echte vaardigheid willen afsnijden. Tien jaar geleden had ik dit zoals gezegd afgedaan als belachelijk. Maar nu ben ik er wat minder zeker van. Als mensen echt iets willen leren, dan duiken ze steeds dieper het onderwerp in. En ook online wordt kennis aangeboden in meerdere gradaties.
Je kunt online tutorials lezen wat je wilt, maar ik vraag me af of deze houding goed is voor je stemgeluid…
Een rangorde van online leermiddelen
Vanuit het online perspectief zijn online zanglessen de hoogste vorm van leren. Hier is een rangorde*:
- E-books met diagrammen zijn beter dan een tiplijstje in een forumdiscussie (Ik bied zelf ook een e-book aan voor inschrijvers van mijn mailinglijst.)
- Youtube tutorials zijn beter dan e-books.
- Online cursussen zijn beter dan tutorials.
- Live online lessen (bijvoorbeeld op Skype) zijn beter dan online cursussen.
*Alle lesvormen zijn belangrijk en kunnen je helpen. Maar elke trede op deze rangorde zal je stem naar een hoger niveau brengen.
Voor iedereen toegankelijk
Ook moeten we online als medium het volgende nageven: toegankelijkheid is een zegen voor sommige mensen.
Ik geef bijvoorbeeld af en toe Hebreeuwse les aan een 10-jarig meisje uit West Virginia. De enige in haar nabije omgeving die Hebreeuws spreekt, is haar vader, die geen native speaker is. Er wonen ook geen Israeli’s waar zij wonen. Al haar oefening met het Hebreeuws, sinds haar vierde, komt via online kanalen – een enkele vakantie daargelaten. Ze spreekt het vloeiend, met een Israelisch accent. Dit zou zelfs 20 jaar geleden niet mogelijk zijn geweest.
En dus kan ik John, een online zangstudent van me, in de ogen kijken en zeggen: het maakt niet uit dat je in een dorp woont waar niets gebeurt. Ik vind het geweldig dat je toegewijd bent en gaat voor het beste wat er op dit moment voor jou voorhanden is. Wie ben ik om hem te vertellen dat je zangles alleen in het echte leven kunt volgen, als ik daarmee zijn ontwikkeling rem? Ik heb een zwak voor mensen die echt iets willen leren.
Mijn eerste online zangles: ik was verrast
Toen ik mijn eerste echte online zangles gaf, was ik verrast over hoe goed ik mijn student kon helpen zonder bij hem te staan. De meeste fouten die ik moest corrigeren, kon ik opsporen door te luisteren en te kijken. Mijn schatting is dat ik 90 procent van de problemen ook online kan opsporen.
Jackson helpt me ook online om mijn punt te maken
De beperkingen van online zangles
Maar toch, die 10 procent, die zitten me niet lekker. Soms lijkt het alsof mensen alles goed doen – en toch is hun stem niet vrij. In het echte leven zou ik mijn hand op hun nek, schouders en borstkas leggen, om te voelen wat er aan de hand is en hun houding en ademhaling te verbeteren. Mijn lesmethode is nauw verweven met bewustzijn van je lichaam. Hoe moet ik daar online achterkomen?
Maar laat ik eens onderzoeken wat ik als zangdocent nodig heb, en of ik dat ook ‘zonder handen’ kan bereiken:
Als een student een geluid voortbrengt, kijk en luister ik. Eerst wil ik zeker weten dat het lichaam zichtbaar goed functioneert. Ik luister ook of de stembanden goed functioneren, en werk daaraan wanneer nodig. Ik vraag mijn student om te draaien, zodat ik zijn houding ook vanaf de zijkant kan bekijken. Daarmee los ik 90 procent van de problemen op.
Als de stem nog steeds geforceerd klinkt, maar als ik geen spierspanning kan zien, dan moet ik op een andere manier op zoek naar de bron van de spanning. Het kan liggen aan een flink aantal plekken: de achterkant van de nek, de keel, de kaken, de tong, de schouders, de borstkas, of een combinatie. Ik geef opdracht om die plekken een voor een los te maken. Ik hoor welke zorgt voor de grootste verbetering van het geluid. Dan weet ik waar de bron zit en kunnen we aan de slag.
In de praktijk blijkt dit goed te doen. Met mijn online student Ido bijvoorbeeld, komt een online zangles goed in de buurt van een echte zangles. Zijn bewustzijn van zijn eigen lichaam is zo ontwikkeld dat hij snel begrijpt wat ik bedoel en me kan laten weten wat hij voelt. Hij neemt mijn aanwijzingen mee en oefent er een week mee. Bij de volgende les is de vooruitgang al 70 procent. Met zo’n student is het makkelijk om de beperkingen van online, zoals ook minder geluidskwaliteit, te overbruggen.
De conclusie: de kwaliteit van een online zangles hangt van zowel de docent als de student af. Hoe ontwikkeld is het lichaamsbewustzijn van de student en hoe goed kan de docent de beperkingen van online omzeilen? Het zal niet altijd even goed werken – voor sommige paren van docent-student zal het kwaliteitsverlies groter zijn dan bij andere.
Kan ik prof worden met alleen online zangles?
Je kunt online ver komen: er is enorm veel wat je over zingen kan leren voordat je naar een live les gaat.
Maar mijn antwoord is uiteindelijk toch: nee. Je moet oefenen met een leraar in dezelfde ruimte. Dat geldt voor alle beroepsgroepen. Het karakter Mike Ross, in de serie Suits, is een voorbeeld hiervan. Hij wilde advocaat worden en had alle studieboeken uit zijn hoofd geleerd, nog voor hij zich aanmeldde voor Harvard. Maar om een professioneel advocaat te worden, moest hij toch de echte wereld in. Sorry 🙂
Lees in dit verband ook eens mijn artikel over hoe vaak je het beste zangles kunt nemen.
Wat vind jij?
Wat is jouw mening over of ervaring met online zangles? Zou het jouw eerste keus zijn? Zijn er dingen waaraan ik nog niet gedacht heb? Laat het weten in de comments. En je kunt natuurlijk ook een (online) zangles bij me boeken 🙂
